Αγαπητοί μου πατέρες καί αδελφοί,
Παιδιά μου έν Κυρίω αγαπημένα,
Ανήκουμε στήν Εκκλησία του Χριστού. Τό γεγονός αυτό εγκαινιάστηκε κατά τήν ώρα του βαπτίσματος μας καί επιβεβαιώνεται καθημερινά μέ τήν πίστη μας καί τον προσωπικό μας πνευματικό αγώνα, προκειμένου νά εναρμονίσουμε τή ζωή μας μέ τό θέλημα του Θεού.
Αλήθεια όμως! Ποιός είναι αληθινά ό Χριστός καί ποιός είναι ό πραγματικός σκοπός του ερχομού Του στή γη; Ή σημερινή περικοπή του Ιερού Ευαγγελίου όπως τήν ακούσαμε κατά τήν διάρκεια τής Θείας Λειτουργίας, είναι μικρή σέ έκταση, περιέχει όμως θεμελιώδεις θεολογικές απαντήσεις στά ερωτήματα αυτά, οί οποίες διαφοροποιούν εντελώς τό πρόσωπο καί τήν αποστολή τού Χριστού μας από τό πνεύμα καί τή νοοτροπία τής Παλαιάς Διαθήκης, αλλά καί πολλών σημερινών συνανθρώπων μας, οί οποίοι ρυθμίζουν τή ζωή τους μέ βάση μία διαστρεβλωμένη εικόνα τού Θεού.
Όσα ακούσαμε σήμερα από τό Ευαγγέλιο αποτελούν απόσπασμα από τήν συνομιλία τού Κυρίου μας μέ τον Νικόδημο. Ποιός ήταν όμως ό Νικόδημος; Όπως αναφέρει ό Ευαγγελιστής Ιωάννης στήν αρχή τού τρίτου κεφαλαίου στο οποίο ανήκει ή σημερινή ευαγγελική περικοπή, ό Νικόδημος ήταν Φαρισαίος, άνηκε δηλαδή στούς φανατικότερους εκπροσώπους τού εβραϊκού λαού, μέ τις πλέον απόλυτες θέσεις σχετικά μέ τον αναμενόμενο μεσσία καί τον εγκόσμιο θρίαμβο Του. Οί πεποιθήσεις αυτές ήταν ή αιτία ώστε οί Φαρισαίοι νά άποτελούν τούς φανατικότερους εχθρούς τού Κυρίου καί αργότερα τής Εκκλησίας.
Ό Νικόδημος όμως, άν καί Φαρισαίος, αναζητά τήν αλήθεια. Επισκέπτεται τον Κύριο μέ αληθινό ενδιαφέρον. Δέν ύποκρίνεται. Δέν επιθυμεί νά Τον παγιδεύσει, όπως έκαναν συχνά οί όμοιοι του. Αναγνωρίζει τον Χριστό ώς άνθρωπο τού Θεού, αποδεχόμενος τά θαύματά Του, σέ μερικά από τά οποία μπορεί νά ήταν καί αυτόπτης μάρτυρας.
Ό Χριστός γνωρίζει πώς ό Νικόδημος είναι ακόμη εγκλωβισμένος στήν εικόνα του Θεού πού είχε ό λαός τού Ισραήλ. Ενός Θεού δυνάμεως, ό οποίος θά κρίνει τούς ειδωλολάτρες καί θά συντρίψει τούς ξένους κατακτητές. Ή καλή προαίρεση τού Νικοδήμου λοιπόν τον καθιστά έτοιμο νά δεχθεί τήν αποκάλυψη του αληθίνού τρόπου μέ τον οποίον ενεργεί ό Θεός, αλλά καί τον αληθινό σκοπό τής ενανθρωπήσεώς Του. Καί ποιός είναι Εκείνος πού γνωρίζει όλα αυτά καλύτερα από τον καθένα; Ποιός άλλος από τον ίδιο τον Χριστό, τον Υιό καί Λόγο του Θεού, ό Οποίος «κατέβηκε από τον ούρανό καί πού ανήκει στον ουρανό», όπως μάς αναφέρει ό 13ος στίχος. Ιδού λοιπόν ή πρώτη αποκάλυψη τής περικοπής: Ό Χριστός δέν είναι απλώς ένας άνθρωπος τού Θεού, αλλά ό ίδιος ό Θεός πού έγινε άνθρωπος. Μόνον αυτός μπορεί νά βεβαιώσει μία δεύτερη αποκάλυψη: Πως ό Θεός είναι αγάπη καί πώς μόνον ή αγάπη οδηγεί στήν αιώνια ζωή.
Αποκομμένος όμως από τον ουρανό, ό αποστάτης άνθρωπος, αντικατέστησε στήν ψυχή του τον Θεό μέ τον εαυτό του. Τήν εικόνα του Θεού αλλοίωσε ή δαιμονική υπερηφάνεια, τό «Γενικό Επιτελείο τών παθών», όπως τή χαρακτηρίζει ό άγιος Παΐσιος. Αντί τής αγάπης πού ποτέ δέν καυχιέται καί όλα τά συγχωρεί, όπως μάς αναφέρει ό Απόστολος Παύλος στήν πρώτη προς Κορινθίους επιστολή του, τήν ανθρώπινη ψυχή κατέκλυσε ό εγωισμός, μεταβάλλοντας τον άνθρωπο σέ δικαστή τών πάντων. Ό άνθρωπος έμαθε νά εντοπίζει διαρκώς τό λάθος τού άλλου, νά τον κρίνει καί νά τον καταδικάζει. Ο πεσμένος άνθρωπος ξέχασε νά αγαπά καί επιδόθηκε σέ ένα ανηλεές άθλημα κατάκρισης καί καταδίκης του αδελφού του. Όπως φαίνεται καί στήν περίπτωση τών Φαρισαίων, ή υπερηφάνεια είναι σέ θέση νά μετατρέψει άκόμη καί τήν πίστη σέ πηγή αλαζονείας και απόρριψης του συνανθρώπου μας. Χωρίς ζωντανή σχέση μέ τον αληθινό Θεό, ή πίστη γίνεται απάνθρωπη καί στήν ουσία αντίθεη.
Αυτή τή ζωντανή σχέση ήρθε νά αποκαταστήσει ό Χριστός στή γή. Ή σημερινή περικοπή αποτελεί πρόσκληση ένωσης μέ τό Θεό τής αγάπης, ώστε νά γίνουμε καί εμείς άνθρωποι αγάπης. Μέσα στήν Εκκλησία μαθαίνουμε ξανά πόσο αγάπησε ό Θεός ακόμη και αυτόν, τον πεσμένο, τον τραυματισμένο, τον μιαρό άνθρωπο, ώστε, όπως ακούσαμε στον 15ο στίχο, «παρέδωσε στο θάνατο τό μονογενή του Υιό, για νά μή χαθεί όποιος πιστεύει σ' αυτόν αλλά νά έχει ζωή αιώνια».
Ιδού τό σκάνδαλο και ή αιτία τού μένους τών Φαρισαίων: Ενώ ανέμεναν Μεσσία ενός έθνους, θριαμβευτή και τιμωρό τών αλλοφύλων, αλλά και τού κάθε αμαρτωλού, στο πρόσωπο τού Χριστού, αποκαλύπτεται ένας Θεός πού δέν επιθυμεί τήν καταδίκη, αλλά τήν σωτηρία όλων τών ανθρώπων. Ιδού όμως και τό σκάνδαλο εκείνων πού επιμένουν και στις μέρες μας νά βλέπουν τον Θεό ώς δικαστή και τιμωρό: Ενώ πιστεύουν στο σχέδιο τής αγάπης Του, αναλαμβάνουν έν ονόματι του, νά ανακαλύπτουν υπαρκτές ή και ανύπαρκτες αμαρτίες, κατακεραυνώνοντας συνανθρώπους τους μέ απάνθρωπη σκληροκαρδία.
Αδελφοί μου,
Σκοπός του Θεού είναι να μας κάνει ομοίους Του. Ομοίους Του στή συγχώρεση, ομοίους Του στήν επιείκεια, ομοίους Του στήν αγάπη. Κάθε χριστιανός αποτελεί τήν ζωντανή εικόνα τού Θεού στον κόσμο και ό κόσμος, ό ταλαιπωρημένος και απελπισμένος, αναζητά στο πρόσωπο τού κάθε χριστιανού τον αληθινό Θεό τής αγάπης. Όποιος βιώνει τήν ζωντανή σχέση μέ τον Χριστό, ακούει τή φωνή τού Θεού, ό Οποίος «πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν», όπως αναφέρει ό απόστολος Παύλος στήν πρώτη επιστολή του προς τον Τιμόθεο. Όποιος έχει αποδεχθεί τήν αναγέννηση πού προσφέρει τό Άγιο Πνεύμα, μέσω τών Μυστηρίων τής Εκκλησίας μας, έχει εγκαταλείψει τον σκληρόκαρδο πεσμένο εαυτό του και απολαμβάνει τήν χαρά τής αποκατάστασης τής αυθεντικής του φύσης. Όποιος έχει μεθύσει από τήν αγάπη τού Θεού, μεταβάλλεται σέ πηγή επιείκειας και αγάπης γιά τον διπλανό του.
Τό μήνυμα τής σημερινής περικοπής είναι απλό, μεγαλειώδες, χαρμόσυνο και λυτρωτικό: Σκοπός τού ερχομού τού Υιού τού Θεού στή γη δέν είναι ή καταδίκη αλλά ή σωτηρία όλου τού κόσμου. Όποιος θέλει νά μετρήσει τήν πίστη του στον αληθινό Θεό, άς κρίνει ό ίδιος τή στάση τού απέναντι στον αδελφό του και, ανάλογα μέ τήν αυστηρότητα ή τήν αγάπη του, άς κατατάξει τον εαυτό του μεταξύ τών αμείλικτων Φαρισαίων ή τών αναγεννημένων τέκνων τού Θεού, ό Οποίος δέν μάς θέλει κριτές αλλά συμμέτοχους στο έργο τής σωτηρίας του κόσμου.
Άς ενισχύσουμε λοιπόν αδελφοί μου τούς δεσμούς μας μέ τον αληθινό Θεό της αγάπης, άς βαδίσουμε μέ ζήλο, αλλά καί ταπεινοφροσύνη τήν πνευματική όδό τών Πατέρων μας πού οδηγεί προς Εκείνον καί άς μεταβληθούμε σέ πηγή αγάπης προς όλους. Αμήν!
Μέ όλη μου τήν πατρική άγάπη,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
+ Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ